Amhrán nua ag an bhfile Marcas Mac an Tuairneir ‘Fichead ‘s a h-Ochd’
Bíonn Mòrbheinn Mhèinnearach, as Calasraid na hAlban, ag scríobh dúinn go dátheangach, i nGàidhlig agus i nGaeilge, ina colún rialta. Inniu, tá tuairisc aici dúinn ar an amhrán nua ón bhfile Gàidhlig Marcas Mac an Tuairneir. Tá an téacs i nGaeilge faoin bhfíseán thíos.
“Bha mi airson am beàrn sin a lìonadh,” thuirt Marcas agus e ag innse dhomh mun chlàr ùr aige ‘Fichead sa h-ochd’. Tha e ceart, chan eil mòran nuadh-cheòl ri fhaighinn air saoghal na Gàidhlig, coltach ri na leithid a th’ aca ann an Èirinn (Kneecap, Imlé,) neo fiù ’s sa Chùirn (Gwenno). Chan fhaic thu Fichead sa h-Ochd ri taobh Mariah ann an charts na Nollaige seo ach gheibhear teachdaireachd a tha gu sonraichte poilitigeach.
Ma dh’èisteas sibh ri Fichead sa h-ochd gheibh sibh blasad air ceòl binn Mharcais (crìochaiche a’ bhuinn-òir aig a’ Mhòd) am measg bhuillean nostalgach leatronaigeach. Tha teachdaireachd poilitigeach air cùlaibh a’ phròiseact seo – a chaidh a mhaoineachadh le Leabharlann Nàiseanta na h-Alba – mu stèidheachadh Foghlam tro Mheadhan na Gàidhlig ann an coimeas ri Earrann a 28. Chaidh am pìos reachdais seo a chur air dòigh ann an 1988 airson casg a chur air “the teaching in any maintained school of the acceptability of homosexuality as a pretended family relationship” sna sgoiltean.
Doirbh a chreidsinn nach deach seo a chur à bith gu ruige 2000…
Ma choimheadas sibh air a’ bhideo-chiùil a chaidh a dhèanamh airson ‘Fichead sa h-Ochd’, chìthear measgachadh de h-ìomhaighean bho na h-ochdadan; Maggie Thatcher, Calum Kennedy, Poileas, is na h-eileanan. Tha seo uile a’ dèanamh coimeas socair ach làidir air àm dòchasach is èiginneach do na Gàidheil.
Chanainn gu bheil gu leòr airgead aig Mrs Carey an Nollaig seo. Na h-àite carson nach èist sibh ri Fichead sa h-Ochd, dòchas na Gàidhlig san 21mh linn
Gheibhear an òrain seo air iTunes, Amazon, Apple Music, Spotify, is gach àit far am faighear ceòl.
“Bhí mé ag iarraidh an bhearna sin a líonadh,” a dúirt Marcas Mac an Tuairneir agus é ag insint dom faoin singil nua atá aige ‘Fichead ‘s a h-Ochd’. Tá an ceart aige, níl mórán nuacheol ar fáil i saol na Gàidhlig, cosúil lena bhfuil acu in Éirinn (Kneecap agus Imlé) nó fiú i gCorn na Breataine (Gwenno). Ní fheicfear ‘Fichead ‘s a h-Ochd’ taobh le Mariah i gcairteacha na Nollag seo ach gheofar ann teachtaireacht shuntasach pholaitiúil.
Éist le ‘Fichead sa h-ochd’ agus gheobhaidh tú blaiseadh ar cheol binn Mharcais (buaiteoir an bhoinn óir ag an Mhòd) sna buillí cumhacha leictreonacha. Tá teachtaireacht pholaitiúil ar chúl an tionscadail seo, a fuair maoiniú ó Leabharlann Náisiúnta na hAlban, faoi bhunú an Oideachais trí Mheán na Gaeilge (GME) i gcomparáid le “Earrann a 28”. Tugadh an píosa seo reachtaíochta isteach in 1988 le cosc a chur ar “the teaching in any maintained school of the acceptability of homosexuality as a pretended family relationship”.
Deacair a chreidiúint nár aistarraingíodh an reacht seo go dtí an bhliain 2000.
Má bhreathnaítear ar an bhfíseán ceoil a rinneadh ar son ‘Fichead ‘s a h-Ochd’, feictear meascán d’íomhánna óna 1980idí: Maggie Thatcher, Calum Kennedy, póilíní, agus na hoileáin [Ghaeltachta]. Tá sé seo uile ag déanamh comparáid shocair, ach láidir, ar am dóchasach agus ríthábhachtach do na Gaeil.
Déarfainn go bhfuil go leor airgid ag Ms Carey an Nollaig seo. Ina háit, cén fáth nach n-éistfeá le ‘Fichead ‘s a h-Ochd’, dóchas na Gàidhlig san 21ú hAois. Gheofar an t-amhrán seo ar iTunes, Amazon, Apple Music, Spotify agus gach áit ina bhfaightear ceol.
